SYMBOLIKA
KRZYŻ HARCERSKI
Odznaka ZHP wzorowana jest na najwyższym polskim odznaczeniu wojskowym, na orderze Virtuti Militari. Projekt krzyża powstał w 1912r. , początkowo przyjęto go jako odznakę Naczelnej Komendy Skautowej w zaborze rosyjskim. Od 1918 roku jest odznaką całego ZHP.
Autorem projektu krzyża jest ksiądz Kazimierz Lutosławski.
Poszczególne elementy krzyża mają dla nas znaczenie symboliczne. Na poziomych ramionach znajduje się napis „Czuwaj” – tradycyjne harcerskie pozdrowienie. W środku krzyża umieszczona jest lilijka – znak skautowy. Cztery ramiona krzyża to cztery strony świata. Lilijkę otacza krąg, ku któremu biegną od środka promienie. Promienie symbolizują pozytywne oddziaływanie harcerzy ( promieniują oni wartościami związanymi z harcerstwem) a koło będące figurą doskonałą oznacza dążenie do ideału. Krąg jest symbolem łączenia się we wspólnym bratnim kręgu. Pomiędzy ramiona krzyża wpleciony jest wieniec z liści laurowych ( symbol zwycięstwa ) i dębowych ( symbol męstwa ). Na liściach dębu znajdują się trzy żołędzie symbolizujące trzy zabory ( rosyjski, pruski i austriacki ), pod którymi znajdowała się Polska w momencie projektowania krzyża. Drobne punkty na powierzchni ramion oznaczają niezliczone jak ziarna piasku rzesze harcerzy i harcerek.
Sam autor projektu, ks. Kazimierz Lutosławski wyjaśniał symbolikę krzyża w następujący sposób : „Ma on w pośrodku kółko – symbol doskonałości, a w nim gwiazdę promienną jakby światło przewodnie : ad astra! A sam krzyż znaczy : per aspera, bo wskazuje drogę ciężką, cierniami walki z własnymi słabościami usłaną, a przy tym oznacza też gotowość do tej walki i do wszelkich poświęceń….” ( per aspera ad astra – łac. Przez trudności do gwiazd ). Gwiazdy na lilijce symbolizują oczy skauta.
Krzyż harcerski jest jedyną odznaką cywilną, którą można nosić na mundurze wojskowym. Krzyż harcerski jest własnością ZHP. Harcerze otrzymują go po złożeniu Przyrzeczenia.
LILIJKA HARCERSKA
Światowy symbol skautów. Kształt lilijki wzorowany jest na rysunku zakończenia igły magnetycznej w dawnych busolach. Symbolizuje podążanie harcerzy zawsze w dobrym kierunku, czyli zgodnie z ideałami Prawa i Przyrzeczenia. Baden – Powell pisał : „ Odznaką skautową jest ostrze strzały, takiej jak na mapach lub w kompasie wskazuje północ. Wywiadowcy pokoju wskazuje ona drogę w spełnianiu obowiązków i niesieniu pomocy drugim.”
Na złączeniu lilijki znajduje się napis ZHP symbolizujący przynależność do organizacji harcerskiej.
Na ramionach lilijki, która jest tradycyjnym symbolem przynależności do harcerstwa, znajdują się litery ONC ( Ojczyzna – Nauka – Cnota ). Są to pierwsze litery hasła Filomatów – tajnego związku młodzieży polskiej w Wilnie, działającego w pierwszej połowie XIX wieku. Harcerze noszą na nakryciu głowy lilijkę srebrną , a instruktorzy złotą.
Lilijka – WOSM
Zawołanie - CZUWAJ
Lilijka – WOSM
Zawołanie - CZUWAJ
Polski odpowiednik angielskiego „be prepared!” ( Bądź gotów!).
Zawołanie „Czuwaj” pochodzi z czasów rycerskich, kiedy to, w czasie nocnej służby, strażnicy na murach miejskich nawoływali się w ten sposób. Popularne w średniowieczu „zagubiło się” gdzieś w mrokach wieków następnych. W 1910 roku, w 500-lecie bitwy grunwaldzkiej , zwołanie było hasłem zlotu organizacji „Sokół” , a do harcerstwa w 1912 roku wprowadziła je Olga Drahonowska-Małkowska. Dziś przypomina ono o gotowości do czynu, służby Ojczyźnie, pracy nad sobą. Pozdrowienie to wymieniają harcerze na powitanie i pożegnanie.
Zawołanie „Czuwaj” pochodzi z czasów rycerskich, kiedy to, w czasie nocnej służby, strażnicy na murach miejskich nawoływali się w ten sposób. Popularne w średniowieczu „zagubiło się” gdzieś w mrokach wieków następnych. W 1910 roku, w 500-lecie bitwy grunwaldzkiej , zwołanie było hasłem zlotu organizacji „Sokół” , a do harcerstwa w 1912 roku wprowadziła je Olga Drahonowska-Małkowska. Dziś przypomina ono o gotowości do czynu, służby Ojczyźnie, pracy nad sobą. Pozdrowienie to wymieniają harcerze na powitanie i pożegnanie.
Lilijka to dawny symbol rycerski, stąd jej kolor - biel - oznacza czystość. Purpura to kolor królewski. Krąg i węzeł oznaczają odpowiednio dążenie do doskonałości i wspólnotę harcerzy. Dwie gwiazdki oznaczają Prawo i Przyrzeczenie Skautowe. Trzy części lilijki to trzy części Przyrzeczenia Skautowego: na służbę Bogu, ludziom i Ojczyźnie. Na środkowej części znajduje się igła kompasu, mająca zawsze wskazywać skautowi dobrą drogę.
Koniczynka – WAGGGS
Barwy - żółcień i błękit - to kolory słońca i nieba. Oznaczają one pogodę ducha i radość życia. Dwie gwiazdki oznaczają Prawo i Przyrzeczenie Skautowe. Trzy części koniczynki oznaczają trzy części Przyrzeczenia Skautowego: na służbę Bogu, ludziom i Ojczyźnie. Płomień jest płomieniem miłości do ludzi. Krąg symbolizuje doskonałość i wspólnotę. Na koniczynce, podobnie jak na lilijce skautowej, umieszczona jest igła kompasu.
